---

Date of Establishment of the Department:1970

The Department of Human Genetics earlier known as the Department of Human Biology was established in 1970 under the leadership of Professor L.S. Sidhu and Professor I.J.S. Bansal. A UGC-funded research centre in Physical Education and Sports was set up in 1973 which became an independent Department of Sports Sciences in 1989. A ‘Human Antigen Research Programme’ was initiated in 1975 under the guidance of Prof. P.K. Shrivastava and an animal house was built in a separate building. In this programme, studies were conducted on different populations and two novel antigens, DD from dandruff and LH from serum were identified. Major and minor research projects were granted to the department by various agencies such as UGC, ICMR, CSIR, DOE, DST etc. The Department has a rich history of providing supervision for M.D., M.Sc. and a comprehensive doctoral research programme in the fields of immunogenetics, human population genetics, biochemical genetics, cytogenetics, molecular genetics and human growth and development. Till date, 110 Ph.D. degrees have been awarded.

The Department was identified for financial support by DST under FIST programme in 2009 and by UGC under special assistance programme (SAP) in 2011. With this financial support, the department has further strengthened teaching and research by setting up two centralized research laboratories which house major equipments including Fluorescent microscope, PCR machines, Gel documentation system, Biochemistry analyzer, ELISA plate reader, Deep freezer etc. and a computer lab with internet facility.

---

ਹਿਊਮਨ ਜਿਨੈਟਿਕਸ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਥਾਪਤ ਹੋਣ ਦੀ ਮਿਤੀ 1970

ਹਿਊਮਨ ਜਿਨੈਟਿਕਸ ਵਿਭਾਗ ਜੋ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਹਿਊਮਨ ਬਾਇਓਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਤੋਰ ਤੇ ਸੰਨ 1970 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਐਲ.ਐਸ.ਸਿੱਧੂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਆਈ.ਜੀ.ਐਸ. ਬਾਂਸਲ ਦੀ ਯੋਗ ਰਹਿਣਮਾਈ ਹੇਠ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਵਿਭਗ ਵਿੱਚ 1973 ਵਿੱਚ ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ. ਵੱਲੋ ਫੰਡਿਡ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਜੋ ਕਿ ਸਰੀਰਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਪੋਰਟ ਸਾਇੰਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੰਨ 1989 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਸਪੋਰਟਸ ਸਾਇੰਸ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਪੀ.ਕੇ. ਸ੍ਰੀਵਾਸਤਵਾ ਵੱਲੋ ਸੰਨ 1975 ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿਭਾਗ ਵਿਖੇ ਹਿਊਮਨ ਐਟੀਜਨ ਉੱਪਰ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਐਨੀਮਲ ਹਾਊਸ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਜੋ ਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ ਮਾਡਰਨ ਸਹੂਲਤਾ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ ਅਤੇ ਵਧੀਆਂ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵਾ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਐਨੀਮਲ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵੱਖ ਵੱਖ ਨਵੇਕਲੇ ਐਂਟੀਜਨ ਜਿਵੇ ਕਿ DD(ਡੈਡਂਰਫ/ਸਿਕਰੀ) ਅਤੇ LH(ਸੀਰਮ) ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੇਜਰ ਅਤੇ ਮਾਈਨਰ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵੱਖ ਵੱਖ ਫੰਡਿਗ ਏਜੰਸੀਆਂ ਜਿਵੇ ਕਿ CSIR, DOE, DST, ICMR, UGC ਆਦਿ ਤੋ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ। ਇਸ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਐਮ.ਡੀ., ਐਮ.ਐਸ., ਐਮ.ਐਸ.ਸੀ. ਅਤੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆ ਜਿਵੇ ਕਿ ਇਮੂਓਨੋਜਿਨੈਟਿਕਸ, ਹਿਊਮਨ ਪਾਪੂਲੇਸ਼ਨ, ਸਾਇਟੋਜਿਨੈਟਿਕਸ, ਮੋਲੀਕਿਊਲਰ ਜਿਨੈਟਿਕਸ ਅਤੇ ਹਿਊਮਨ ਗਰੋਥ ਅਤੇ ਡਿਵਲਪਮੈਂਟ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਵਿਭਾਗ ਵਿਚੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 120 ਖੋਜਾਰਥੀ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ ਆਫ ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ (DST) ਵੱਲੋ 2009 ਵਿੱਚ ਫਿਸਟ (FIST) ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਹਿਤ ਫੰਡਿਗ ਵਾਸਤੇ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ 2011 ਵਿੱਚ ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ. ਵੱਲੋ ਸਪੈਸ਼ਲ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਹਿਤ ਵੀ ਗ੍ਰਾਂਟ ਉਪਲਬਧ ਹੋਈ। ਇਨਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾ ਤਹਿਤ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖੋਜ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ। ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋ ਦੋ ਸੈਂਟਰੇਲਾਇਜ਼ਡ ਖੋਜ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆ ਗਈਆ ਜਿੰਨ੍ਹਾ ਵਿੱਚ ਅਤਿਅਧੁਨਿਕ ਉਪਕਰਣ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਲੋਰੇਸੈਂਟ ਮਾਇਕਰੋਸਕੋਪ, ਪੀ.ਸੀ.ਆਰ, ਗਰੈਡੀਏਂਟ ਪੀ.ਸੀ.ਆਰ., ਜੈੱਲ ਡਾਕੂਮੈਟੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ, ਬਾਇਓਕੈਮੀਕਲ ਐਨਾਲਾਈਜ਼ਰ, ਅਲਾਈਜ਼ਾ ਰੀਡਰ, ਰੈਫਰੀਜੀਰੇਟਿਡ ਸੈਂਟਰੀਫਿਊਜ, -70੦C ਡੀਪ ਫਰੀਜ਼ਰ ਆਦਿ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਉਪਕਰਣ ਐਮ.ਐਸ.ਸੀ. ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆ ਅਤੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਦੇ ਖੋਜਾਰਥੀਆ ਵਾਸਤੇ ਨਵੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਰਾਹੀ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਕਰਣ ਵਾਸਤੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦੀ ਸੁਵੀਧਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਅਧਿਆਪਕਾ ਅਤੇ ਖੋਜਾਰਥੀਆ ਵਾਸਤੇ ਸਾਰਾ ਸਮਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਖੋਜਾਰਥੀਆ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਕੰਮਪਿਊਟਰ ਰੂਮ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਂਟ ਸੁਵਿਧਾ ਰਾਹੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਖੋਜਾਰਥੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀਆ ਨਵੀਂਆਂ ਖੋਜਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਿਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਖੋਜਾਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਖੋਜ ਦੇ ਕੰਮ ਦੁਨੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਾਇੰਟੀਫਿਕ ਜਰਨਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਛਪਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

Thrust Areas

• Genetic investigation of complex disorders
• Genotoxicity testing of occupationally exposed individuals
• Molecular characterization of Human Cancers
• Human growth and development
• Nutrigenomics of complex diseases

---

ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਖੋਜ ਖੇਤਰ

• ਜਿਨੈਟਿਕ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਸ਼ਨ ਆਫ ਕੰਪਲੈਕਸ ਡਿਸਆਰਡਰਜ਼
• ਜਿਨੋਟੋਕਸੀਸਿਟੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਆਫ ਆਕੋਪੇਸ਼ਨਲੀ ਐਕਸਪੋਜਡ ਇੰਡੀਵਿਜ਼ੂਅਲਸ
• ਮੋਲੀਕਿਊਲਰ ਕਰੈਕਟੇਰਾਈਜੇਸ਼ਨ ਆਫ ਹਿਊਮਨ ਕੈਂਸਰ
• ਹਿਊਮਨ ਗਰੋਥ ਐਡ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ
• ਨਿਊਟਰੀ ਜਿਨੋਮਿਕਸ ਆਫ ਕੰਪਲੈਕਸ ਡਿਜੀਜ਼ਸ

---

Syllabus

• Click to Download Syllabus

---

Courses Offered and Faculty

---

---